මුතුකුඩ ඉහළන මල් වරුසාවේ .......

මේ ගීය සිය සත්‍ය අත්දැකීමක් පදනම් කරගනිමින් ලුෂන් බුලත්සිංහලයන් විසින් රචනා කරන ලද හදවත් තදින් බැදගත් ගීයක්. රෝහණ වීරසිංහයන් සංගීතවත් කරන ලද ගීත නිතර අසන්නට ලැබුනද ඔහු ගායනා කරන ගීත නිතර අසන්නට නොලැබෙයි. මේ ඔහු ගායනා කරන ගීයක්. ගීතයේ වචන අතර ගීය ශ්‍රවනය කරන ඕනෑම කෙනෙකුගේ හදවත් අතරමන් වීම අමුතුවෙන් කිව යුතු නැත. මේ අත්දැකීම ඕනෑම කෙනෙකුට සමීප නැති වුවත් ඒ සංවේදී අවස්තාව තමන්ගේ කරගැනීමට ශ්‍රාවක ඔබ මා මෙන්ම ප්‍රිය බව දනිමි. 

කිසියම් සිදුවීමක් විදහා දැක්වීමක් මෙන් පෙනුනද මේ ගීය පිටිපස උතුම් ප්‍රේමවන්තයෙකුගේ චින්තර රටාවන් විද්‍යාමාන වේ. මහනුවරට නගරයට සිහින් පිනි වැස්ස නිතර ඇතිවන්නක්. වැස්ස තරමක් වැඩි වෙලාවක රියක් ඇතුළේ ගමන් කරන කාන්තාවක් දැකීමෙන් මේ පාරේ ගමන්කළ පුද්ගලයාගේ මතකය ඈත අතීතයක් වෙත ගෙනයයි. මේ රිය ඇතුළේ ගමන් කරන්නේ ඔහුගේ පැරණි පෙම්වතියයි. අගේ මුහුණ දුටු පමණින්ම පෙම්වතාගේ දෑස ඉගිලී යන්නේ අතීත මතකයන් වෙතයි.

මුතුකුඩ ඉහලන මල් වරුසාවේ
උද ඉගිලෙන විට වැහිලේනි
එබී බලා කවුළු දොරින්
යටගිය දවසේ දෑස ගියා ඉගිලී

මෙවැනි වැසි වසින වේලාවන් වල අනන්තවත් ඇයත් සමග අතින් අල්ලාගෙන නුවර ඇවිදපු අයුරු ඔහුට සිහිපත් වෙයි. ආදර වදන්, අනාගතය සැලසුම් කල හැටි, එකිනෙකා වැළදගත් සැටි ඔහුට එක පෙලට සිහිවෙයි. අද එවැනිම වැසි වෙලාවක තැන් දෙකක ගමන් කරන්නේ පෙර එකට ගමන් කල දෙදෙනාම බව ඔහුට ඒ නිමේෂයෙන් සිහිවෙයි.

අදුරු ලලා සෙන්කඩ ගල වැස්සේ
දිය දහරා පාටයි දේදුන්නේ
තෙමී තෙමී ආදර මදු වැස්සේ
ගීය දෙදෙනා අද යනවා දෙමන්තලේ

ඇයට විරහ වේදනාවක් නොමැත. මතකයන් සිතේ ඇති නමුත් ඒවා පීඩා ගෙනදෙන්නේ නැත. හේතුව ඒවා යටපත් කිරීමට අගේ වර්තමාන පෙම්වතා සිටීමයි. ප්‍රේමයේ විරහව දැනෙනුයේ අතහැර ගීය ඇයට නොව අගතියට පත්වූ පුද්ගලයාටයි. පරිසරයේ තිබෙන වර්ෂාව සීතල දැනෙනුයේ පරාජිත පෙම්වතාට පමණි. නමුත් රිය ඇතුළේ ගමන් කරන ඇයට ඒ වේදනාව දැනෙන්නේ නැත. ඇයව රිය ඇතුළේ උණුසුමෙන් ආරක්ෂා වී තිබේ. මේ සියලු පීඩා මැද්දේ පෙම්වතාව තව තවත් පිඩාවට පත්කරමින් ඇය ගමන් කරමින් සිටින රථයේ රෝදයක් මඩ වලකට වැටීමෙන් ඔහුව නෑවී යයි. එයින් ඔහුට එදා මෙන්ම කේන්ති ගියේ නැත. හිතට මහත් වේදනාවක් දැනෙන්නට ඇත. නමුත් ඔහු එය පිටකලේ නැත. අනෙකාගේ සතුට පතන සත්‍ය ප්‍රේමවන්තයෙකු මෙන් මෙහිදීද ඔහු නිහඩව හිත හදාගන්නේ අපේ සබදකම් රියසක නොදන්නා බව සිතමිනි. වර්තමාන ප්‍රේමවන්තයා ඔහු හා ඈ කෙරෙහි වූ සබදකම දන්නේ නැත. එහි වරදක් දොසක් වර්තමාන ප්‍රේමවන්තයාට සිදුකල යුතුද නැත. ඔහු තම පෙම්වතියට දොසක් කියන්නේද නැත. මේ අව්‍යාජ ප්‍රේමයේ ස්වභාවයයි. බෝසත් හදවතකින් යුතු ප්‍රේමනීය හැගීම එසේමයි. සැබෑ ලෙසම ආදරය යනු මෙයයි. ඔහු සිය පෙර ආදරයට කිසිදා වෛර කරන්නේ නැත. ඔහු සතුවූ උතුම් හැගීම් කිසිදා වියැකී යන්නට ඉඩ හරින්නේ නැත.

රිය ඇතුළේ උණුසුම ඔබට දිදී
නහවයි රියසක මඩ වතුරේ
නෑ හිත රිදුනේ අදත් එදා සිහිවී
අපේ සබදකම් නෑ රියසක දන්නේ

විරහවේ මිහිරියාව විදින ප්‍රේමවන්තයින් වන්නට හැකිනම් ආදරය ඉතා සුන්දර දෙයක් බවට පත්වනු ඇත. කෙසේ නමුත් මේ ගීය අවසානය ලුෂන් බුලත්සිංහලයන් ට කිව යුත්තක් ඇත. මේ සිදුවීමේ පරාජිතයා රියතුල සිටි කාන්තාවයි. හේතුව ඇයට නියම ආදයර දැක්වූ පුද්ගලයා ඇයට අහිමිවීමයි.